Tokat Milletvekili Kadim Durmaz’ın İçişleri Bakanlığı bütçe görüşmelerinde yapmış olduğu konuşma;“Beldelerimiz köy yapılamaz”

CHP Tokat Milletvekili Kadim Durmaz’ın İçişleri Bakanlığı Bütçe Görüşmelerinde Yaptığı Konuşma

TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda görüşülen İçişleri Bakanlığı 2026 yılı bütçesi kapsamında söz alan CHP Tokat Milletvekili Kadim Durmaz, beldelerin 6360 sayılı yasa ile kapatılması ve Tokat özelinde yaşanan sürece dair eleştirilerde bulundu.

Hukuk Mücadelesinin 12 Yılı

Durmaz, 2011 nüfus sayımında 2 000’in altında gösterilen ve 6360 sayılı yasa kapsamında kapatılan 559 beldenin mağduriyetine dikkat çekti.

“Aynı nüfusa sahip komşu belde belediye olurken, Tokat’taki beldelerin ‘siz köy kalacaksınız’ denilerek dışlanması hukuk devletiyle bağdaşmaz.”

Durmaz, Tokat’ta 18 eski beldenin 12 yılı aşkın süredir hukuk mücadelesi verdiğini, bu durumun doğrudan 90-100 bin kişiyi etkilediğini söyledi.

Emsal Kararlar Var Ama “Eşit Uygulama” Yok

Milletvekili, bazı beldelerin yargı ve bakanlık nezdinde haklı bulunarak yeniden belediye tüzel kişiliklerine kavuştuğunu hatırlattı.

Örneğin; Kuşu (Kütahya), Güney (Afyon), Kalfat ve Dodurga (Çankırı), Demircili (Tokat) gibi beldeler.
Durmaz şöyle devam etti:
“Bu kararlar artık tartışmasız emsal niteliğindedir.”

Ancak Tokat’taki beldelerin aynı ölçütlerle statü kazanmadığını söyleyerek şu soruyu yöneltti:

“Aynı nüfus kriteri, aynı tarih, aynı hukuki zemin varken neden birine belde statüsü iade ediliyor da diğerine ‘siz köy kalacaksınız’ deniyor?”

Kayyım Süreçleri ve Yargıda Çelişkiler

Durmaz, özellikle Tokat’ta bazı beldelere kayyım belediye başkanlarının atandığını anlattı. Ardından üst mahkeme kararlarıyla belediye teşkilatlarının feshedildiğini ve beldenin tekrar köy statüsüne alındığını vurguladı.

“Bir gün ‘siz beldesiniz’, ertesi gün ‘hayır köysünüz’ deniyor.”

Ayrıca yargı mercileri arasındaki farklı uygulamalara dikkat çekti:

“Ankara İdare Mahkemeleri bir kısmı için ‘hak gaspı var’ diyorken, Tokat İdare Mahkemesi aynı hukuki gerekçeyle gelen dosyaları ‘bu dava burada görülmez’ diyerek kapatabiliyor.”

Anayasa ve Uluslararası Yükümlülükler İhlal Ediliyor

Durmaz, uygulamanın yalnızca idari bir tercih olmadığını; açıkça Anayasa-ya ve Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası sözleşmelere aykırı olduğunu ifade etti.

“Anayasa’nın 2., 10., 13., 67. ve 127. maddeleri yerinden yönetim, eşitlik ve seçme-seçilme hakkını koruyor.”
“Avrupa Yerel Yönetimler Özerklik Şartı, yerel yönetim sınırlarında değişiklik yapılırken halkın rızasının alınmasını, mümkünse referanduma başvurulmasını öngörüyor.”

Nüfus kriterinin tek başına ölçü alınmasının yanlış olduğunu, yaz–kış değişen nüfus, mevsimlik işçilik, turizm hareketliliği gibi değişkenlerin de değerlendirilmesi gerektiğini dile getirdi.

Kırsal Alanlarda Yaşanan Demografik Sorunlar

Durmaz, kırsalda yaş ortalamasının 60’a yaklaştığını, içme suyu ve kanalizasyon gibi altyapı sorunları olduğunu belirtti.

“Kırsalın sahipsiz bırakılamayacağı gerçeği ortadadır.”

Bakanlığa Somut Talepler

Milletvekili, konuşmasında İçişleri Bakanlığı’na iki başlıkta çağrıda bulundu:

• Geçici madde ya da tamamlayıcı yasal düzenleme çıkarılması: Nüfusu 2.000 ve üzeri olup yıllardır dava açan beldeler için özel düzenleme.

• Adil bir çerçeve oluşturulması: Hukuk devleti, yerel demokrasi ve eşit yurttaşlık ilkeleri gözetilerek beldelik hakkının tanınması.

Durmaz, bütçede sadece “bina-araç-personel ödeneği” değil; beldelik hakkı için bir “itibar payı” görmek istediklerini söyledi.

İl Genel Meclisi Üyelerinin Sorunlarına Dikkat

Konuşmasının sonunda ülke genelinde görev yapan il genel meclisi üyelerinin sorunlarına da değindi:

• İlçeler-merkez arası ulaşım yükü

• Beş günlük mesai uygulaması

• Yetersiz huzur hakları

• Ruhsat süreçlerindeki belirsizlikler

Durmaz, il genel meclisi üyelerinin muhtarlarla eşit düzeyde ruhsat ve özlük haklarına sahip olması gerektiğini belirterek bu bütçeden “yerel parlamentonun saygın bir üyesi olduklarını hissettiren” bir yaklaşım beklediğini vurguladı.

Kapanış

Durmaz sözlerini şu ifadelerle noktaladı:

“2026 yılı bütçesinin ilimizde umutla, beldelerin açılışını bekleyen belde sakinlerine umut, il genel meclisi üyelerine de yerel parlamentonun saygın bir üyesi olduğunu hatırlatan bir bütçe olmasını diliyorum. Ülkemize hayırlı uğurlu olmasını diliyorum.”